EÐÝTÝM POLÝTÝKALARININ YANSIMALARI: GENEL VE ÖZEL EÐÝTÝM

Dr. Gönül Akçamete
Ankara Üniversitesi
Hüsna Sema Büyükkarakaya
Bilge Özel Eðitim ve Rehabilitasyon Merkezi
Hatice Bayraklý
Doðu Akdeniz Üniversitesi
Emel Sardohan Yýldýrým
Ankara Üniversitesi

Özet

Yirminci yüzyýlýn birinci yarýsýnda egemen olan týbbi modelin, 1960’lardaki insan haklarý hareketinin de etkisiyle yerini sosyal modele býrakmasý sonucunda eðitim, ayrým yapýlmadan tüm insanlarýn eþit fýrsatlarla yararlanmasý gereken bir insan hakký olarak ele alýnmaya baþlanmýþtýr. Bu durum eðitim politikalarýna da yansýmýþ; okul dýþý kalma riski altýndaki tüm bireylerin eðitim hakkýndan yararlanmasý gerektiði düþüncesiyle, dünyada ve Türkiye’de genel ve özel eðitim politikalarýyla ilgili yeni eðilimler ortaya çýkmýþtýr. Bu çalýþmada dünyada ve Türkiye’de genel ve özel eðitim politikalarýnýn yeni eðilimler çerçevesinde ele alýnmasý amaçlanmýþtýr. Bu amaçla tarihsel baðlam dikkate alýnarak dünya genelinde ve Türkiye özelinde genel eðitim ve özel eðitim politikalarýnýn oluþturulmasý, uygulanmasý ve bunlarýn birbiri üzerindeki karþýlýklý etkileri ele alýnmýþtýr. Ayrýca Amerika Birleþik Devletleri ve Avrupa’da çýkarýlan yasalarýn ve uluslar arasý sözleþmelerin ýþýðýnda bütünleþtirmeye giden süreç incelenmiþtir. Dünyadaki özel eðitim politikalarýnýn nasýl bir seyir izlediðine ek olarak Türkiye’nin özel eðitim politikasý ülkemizde çýkarýlan yasalar ve uygulamalar çerçevesinde ele alýnmýþtýr. Ayrýca, politikalar düzeyinde mevcut sorunlar deðerlendirilerek bu sorunlarýn giderilmesine yönelik önerilerde bulunulmuþtur. Yapýlan deðerlendirmeler sonucunda dünyada özel eðitimin kapsamý ile öznelerinin deðiþtiði ve sadece özel eðitim gerektiren öðrenciler için deðil tüm öðrenciler için bütünleþmeye dayalý eðitim politikalarýnýn ve buna paralel düzenlemelerin oluþturulduðu görülmüþtür. Türkiye örneðinde ise özel eðitimin hala “engellilik” olgusu üzerinden ele alýndýðý sonucuna ulaþýlmýþtýr.

Anahtar Sözcükler

Genel ve özel eðitim, Eðitim politikasý, Týbbi model, Sosyal model, Yeni eðilimler.

TAM METÝN